Tak niewiele trzeba, by nasze posiłki stały się zdrowsze i lżej strawne. Wcale nie musicie odstawiać ulubionych potraw i jeść codziennie miski sałaty, popijając koktajlem z selera i natki pietruszki. Wystarczy zacząć od małych, „bezbolesnych” zmian – białą mąkę zastąpić razową, panierkę z bułki tartej mielonymi orzechami, omastę z masła i skwarków delikatnym dressingiem lub sosem. Zamiast smażyć na patelni, na głębokim oleju, można piec potrawy w piekarniku lub gotować na parze. Nie trzeba odmawiać sobie ani fast foodów, ani słodkości! Wystarczy poznać kilka zasad pozwalających na zdrowsze przygotowywanie potraw oraz nauczyć się zamieniać szkodliwe dla zdrowia (i wagi) składniki na równie smaczne, ale jednocześnie „lżejsze” produkty.
Jeśli znacie i lubicie program „Rewolucja na talerzu”, emitowany w TVN Style, zapewne ucieszy was informacja o ukazaniu się na rynku wydawniczym książki z przedstawianymi w nim przepisami. Jeśli programu nie znacie, tym bardziej zachęcam do sięgnięcia po tę publikację. Jej autorki przekonują, że wystarczy zastąpić niektóre składniki innymi lub wybrać zdrowszą formę przygotowania posiłku, by móc nadal cieszyć się ulubionymi potrawami, nie przejmując się jednocześnie nadprogramowymi „gramami” czyhającymi na talerzu. Zresztą już samo gotowanie w domu codziennych posiłków, od początku do końca, zamiast kupowania gotowych dań lub półproduktów naprawdę dużo w waszym zdrowiu i samopoczuciu może poprawić. Świeże owoce i warzywa, razowa mąka, makaron, kasze, mnóstwo poprawiających trawienie ziół i przypraw. I rewolucja się zaczyna!
Obejrzałam tylko kilka odcinków tego programu i stwierdziłam, że coś mi w nim nie odpowiada... Może prowadzące? Agata Ziemnicka jest z wykształcenia dietetykiem i psychologiem klinicznym, natomiast Olga Kwiecińska-Kaplińska to dziennikarka i kucharka z zamiłowania. I chyba właśnie pani Olga spowodowała u mnie awersję do telewizyjnej „Rewolucji na talerzu”. Jej komentarze do potraw bywają miałkie, a dominujące zachowanie oraz niewłaściwa modulacja głosu (głośne, czasami wręcz piskliwo-skrzekliwe mówienie przechodzące niemal w krzyk) niezwykle irytujące. Szkoda, bo sama idea proponowanych tu kulinarnych przemian jest mi bliska. Ale tym bardziej ucieszyła mnie wiadomość o tym, że prezentowane w programie przepisy zostały zebrane w książce i w końcu w spokoju, bez uszczerbku dla słuchu i układu nerwowego będę mogła się z nimi zapoznać.
Na okładce książki zamieszczone zostało zdjęcie pani Agaty i pani Olgi. Widnieją tu również, podobnie jak na grzbiecie, nazwiska obu pań sugerujące autorstwo publikacji. Kierunkowe wykształcenie zobowiązuje mnie jednak do respektowania nie informacji z okładki czy grzbietu, lecz tych znajdujących się w tzw. metryce (umieszczanej po stronie tytułowej lub na samym końcu książki). Otóż w metryce „Rewolucji na talerzu” nie ma nazwisk z okładki. Jako autorka tekstu i przepisów wymieniona jest Agnieszka Trojak, w tym drugim przypadku wspólnie z Gosią Molską. Wygląda więc na to, że panie Trojak i Molska przygotowują materiał merytoryczny, a prowadzące Ziemnicka i Kwiecińska tylko „prowadzą”. Nie mam o to pretensji. Przecież wszyscy wiemy, że prezenter wiadomości telewizyjnych nie przygotowuje samodzielnie wszystkich materiałów. Trochę jednak szkoda, że autorki zostały na okładce i stronie tytułowej pominięte... Warto zaglądać do metryk książek, żeby wiedzieć, kto naprawdę odpowiada za treść. To na marginesie... A teraz przejdźmy do rewolucyjnego sedna.
Książka rozpoczyna się odrobiną teorii. Najpierw przeczytacie krótki wstęp („Ttrzeba jeść, by być pięknym”) oraz ogólne informacje o zasadach racjonalnego odchudzania, bez konieczności wielkich wyrzeczeń („Odchudzanie a jedzenie”). Następnie na dwudziestu sześciu stronach zostały zamieszczone różne porady i ciekawostki dotyczące składników użytych w przepisach. Dowiecie się między innymi, które produkty wybierać, jak je przechowywać, do czego wykorzystać oraz jakie mają wartości odżywcze. Produkty zostały podzielone na kilka kategorii: mięso; ryby i owoce morza; nabiał; mąki, produkty mączne, kasze oraz ryż; orzechy i nasiona; grzyby; warzywa; owoce; zioła; przyprawy. Dalej znajdują się „Zasady przyrządzania potraw”, gdzie czytamy, że „już przez sposób przygotowywania potraw można znacznie zmniejszyć ich kaloryczność, a przy okazji zachować właściwości zdrowotne”. Należy na przykład ograniczyć tłuszcze, panierki, a także smażenie, zastępując je pieczeniem w piekarniku lub gotowaniem na parze. Na zakończenie części wprowadzającej jedenaście podstawowych zasad „rewolucji na talerzu”, czyli na przykład odstawienie cukrów prostych, używanie produktów pełnoziarnistych, wybieranie chudego mięsa i ryb, stosowanie ziół i przypraw przyspieszających trawienie, spożywanie pięciu mniejszych posiłków dziennie czy jedzenie powoli i w skupieniu. Nie wygląda to skomplikowanie, prawda?
Jeśli nadal myślicie, że zdrowe jedzenie jest trudne do przygotowania, niesmaczne i drogie, zajrzyjcie do przepisów. Część praktyczna została podzielona na dwadzieścia niewielkich rozdziałów. W każdym znajdują się trzy przepisy (sześć wyjątkowo przy okazji słodyczy). Trzy receptury to niewiele. Może byłoby lepiej, gdyby rozdziały nie były tak bardzo „rozdrobnione”, ale zapewne odpowiadają one poszczególnym odcinkom programu telewizyjnego. Mamy tu chleb, domowe wędliny (np. faszerowana pierś z kurczaka), pasztety (mięsne i warzywne), przekąski (np. zdrowe chipsy warzywne z guacamole), rosoły (podoba mi się ten z lanymi kluskami), zupy pomidorowe, krokiety (np. pszenne z grillowanymi warzywami albo gryczane z halibutem), placki i racuchy, pierogi (pieczone pierogi z boczniakami lub ze śliwkami i migdałami), makarony, risotta, zapiekanki, gulasze (z cielęciny z warzywami albo z bobu i groszku, ze szpinakiem i szynką). Znajdziecie tu również pomysły na zdrowe schabowe, mielone, klopsy (soczysty klops z pieczoną papryką, bryndzą i rukolą oraz klopsiki z wędzonymi śliwkami w korzennym sosie), kurczaka i ryby. Na podano trzy pomysły na fast foody (kebab, hamburgery, pizza) oraz sześć słodkich propozycji (np. mrożony mus owocowy z gorącą czekoladą, sernik pieczony w kąpieli wodnej, miniszarlotki z migdałami czy błyskawiczne ciasto czekoladowe).
Poszczególne rozdziały z przepisami poprzedzone są krótkimi wstępami, a dodatkowy komentarz znajdziecie także przed każdą recepturą. Dużo jest tu więc do poczytania. Listy składników są przejrzyste, produkty ogólnodostępne i w większości niedrogie. Opisy przygotowania są zrozumiałe i raczej nikt nie powinien mieć problemów z ich odtworzeniem. Brakuje mi tylko informacji o liczbie sztuk lub porcji. Przygotowałam ostatnio dwa razy tort cukiniowo-migdałowy. Za pierwszym razem postępowałam zgodnie z informacjami z książki, ale ilość proszku do pieczenia (dwie łyżeczki) wydała mi się za duża, biorąc pod uwagę fakt, że ciasto wychodzi dość płaskie (porównałam mój wynik z wersją telewizyjną). Za drugim razem dałam więcej cukinii i o połowę mniej proszku do pieczenia. Ciasto wyrosło pięknie! Jest wilgotne, pulchne i słodkie. Krem z suszonych owoców i jogurtu nie przypadł mi do gustu, więc zrobiłam inny, ryżowo-cytrynowy według własnego pomysłu. Cukiniowo-migdałowy „biszkopt”, z drobnymi modyfikacjami, na pewno będę często wykorzystywać. A w najbliższych dniach zamierzam wypróbować tort czekoladowo-anyżkowy z kopru włoskiego.
Książka jest wydana skromnie, ale estetycznie. Papier jest matowy, przyjemny, okładka miękka ze skrzydełkami. W całej publikacji znajdują się tylko trzydzieści cztery zdjęcia potraw (na sześćdziesiąt trzy przepisy). To niewiele, w dodatku fotografie wyglądają raczej jak domowe niż profesjonalne zdjęcia. Zdecydowanie nie dodają książce atrakcyjności. Ale chyba nie to jest najważniejsze, lecz treść i jej zdrowotne przesłanie... Na końcu został zamieszczony wykaz potraw i produktów oraz spis treści, który, co dziwne, zawiera tylko rozdziały z przepisami. Wszystkie informacje wstępne, teoretyczne, zostały tu pominięte. Mimo kilku drobnych mankamentów, z książkową wersją „Rewolucji na talerzu” warto się zapoznać. Przede wszystkim po to, by przekonać się, jak szybko i łatwo można przyrządzić znane nam potrawy, często tłuste, ciężkostrawne i niezdrowe, w wersjach niskokalorycznych i bardziej przyjaznych dla organizmu. Znajdziecie tu wiele porad i cennych informacji na temat żywienia i odpowiedniego łączenia produktów oraz racjonalnego podejścia do diety. Zdrowe odżywianie naprawdę nie musi oznaczać niesmacznych posiłków i monotonii na talerzu. I wcale nie jest tylko dla tych, którzy się odchudzają!
Dla osób liczących kalorie pod każdym przepisem podano porównanie liczby kalorii konkretnego dania przygotowanego tradycyjnie i tego na sposób „rewolucyjny”. Niektóre zdrowsze wersje zostały „pozbawione” aż połowy kalorii, inne mają ich mniej tylko o kilkadziesiąt. Czy warto? Zdecydujcie sami. Dla mnie w tych odchudzonych propozycjach o wiele ważniejsze niż samo zmniejszenie liczby kalorii jest wyrobienie sobie dobrych żywieniowych nawyków. W książce autorki o tym nie wspominają, ale oprócz stosowania zdrowszych zamienników niektórych produktów spożywczych warto też zwiększyć poziom codziennej aktywności fizycznej, wyeliminować używki i stres.
Na początek drogi wiodącej ku bardziej racjonalnemu odżywianiu ta lektura może wystarczyć. Jest ciekawa i przewrotna, a przez to intrygująca. Dla fanów programu i zdrowych wersji klasycznego polskiego menu – pozycja niezbędna.
Na początek drogi wiodącej ku bardziej racjonalnemu odżywianiu ta lektura może wystarczyć. Jest ciekawa i przewrotna, a przez to intrygująca. Dla fanów programu i zdrowych wersji klasycznego polskiego menu – pozycja niezbędna.
Agnieszka Trojak, Gosia Molska, „Rewolucja na talerzu. Agata Ziemnicka i Olga Kwiecińska-Kaplińska prezentują przepisy z programu”, Wydawnictwo Literackie 2012, 183 s., cena 34,90 zł.
Książka na stronie wydawcy: www.wydawnictwoliterackie.pl/ksiazka/2280/1-rewolucja-na-talerzu
Przepisy z tej książki dostępne na mojej stronie Na kuchennym progu:
